مفهوم فرزند خواندگی

هر زن و شوهر مقیم ایران در صورت توافق با یکدیگر می توانند سرپرستی طفلی صغیر را بعهده بگیرند مشروط بر آنکه منافع مادی و معنوی طفل را تامین نمایند .

شرایط زوجین برای فرزند خواندگی

1- پنج سال تمام از تاریخ ازدواج آنها گذشته و آنها در این مدت صاحب فرزندی نشده باشند.

2-سن یکی از آنها حداقل 30 سال تمام باشد.

3-زوجین سابقه محکومیت کیفری موثر نداشته باشند.

4-هیچ یک از زوجین محجور نباشند.

5-زوجین صلاحیت اخلاقی داشته باشند.

6-زوجین یا یکی از آنها امکان مالی برای نگهداری کودک بی سرپرست را داشته باشد.

7-هیچیک از آنان مبتلا به بیماری واگیر صعب العلاج نباشند.

8-معتاد به الکل،مواد مخدر و یا سایر اعتیادات مضر نباشند.

شرایط طفلی که به سرپرستی واگذار می شود:

1-سن طفل کمتر از 12 سال باشد.

2-هیچیک از والدین و یا جد پدری کودک شناخته نشده یا در قید حیاط نباشد و یا آنکه از کودکانی باشند که به سازمان بهزیستی سپرده شده و سه سال تمام پدر و مادر یا جد پدری او مراجعه نکرده باشند.

دادگاه صالح و نحوه اعطاء سرپرستی از سوی دادگاه به زوجین متقاضی کودک

دادگاه صالح برای رسیدگی،دادگاه عمومی محل اقامت  متقاضی است و دادگاه در دو مرحله به تقاضای فرزند خواندگی رسیدگی و مبادرت به صدور رای می کند.

1-صدور قرار برای دوره آزمایشی:

دادگاه پس از بررسی جهات اخلاقی و مادی چنانچه آنها را صالح تشخیص دهد قراری تحت عنوان سرپرستی آزمایشی زوجین صادر و کودک را موقتاً به آنها تحویل می دهد و در مدت آزمایش چنانچه دادگاه در اثر تحقیقات زوجین را صالح برای سرپرستی کودک تشخیص ندهد می تواند قرار صادره را فسخ نماید و البته زوجین نیز در مدت آزمایشی می توانند انصراف خود را از سرپرستی کودک اعلام نمکایند.

2-صدور حکم سرپرستی دائم

چنانچه دادگاه زوجین را از جهات اخلاقی و مادی واجد شرایط تشخیص دهد و زوجین نیز به ترتیب اطمینان بخشی هزینه تربیت و نگهداری و تحصیل طفل را تا سن بلوغ وی فراهم نماید دادگاه مبادرت به صدور حکم سرپرستی دائمی نموده و مراتب به اداره ثبت احوال ابلاغ تا شناسنامه ای با مشخصات زوجین و طفل تحت سرپرستی صادر و به آنان تحویل گردد.

توضیح آنکه خروج از کشور طفلی که به سرپرستی آزمایشی واگذار شده است منوط به موافقت دادستان محل خواهد بود.

موارد فسخ حکم سرپرستی

1-تقاضای دادستان از دادگاه در صورت سوء رفتار و عدم صلاحیت زوجین.

2- تقاضای سرپرست بعلت سوء رفتار کودک یا از دست دادن استطاعت مالی.

3-توافق کودک با سرپرست پس از رسیدن به سن قانونی یا موافقت سرپرست با والدین واقعی کودک.

نکات ضروری از این قانون

1-باردار شدن زوجه یا تولد کودک در خانواده سرپرست موجب فسخ حکم سرپرستی نخواهد بود.

2- چنانچه زوجین به دلایل پزشکی نتوانند صاحب فرزند شوند از بند 1 و 2 شرایط زوجینبرای فرزند خواندگی معاف خواهد بود.

3-وجوه و اموالی که زوجین به طفل تحت سرپرستی خود صلح نمودند در صورت فوت طفل به زوجین تملک خواهد شد.

4-متقاضیان فرزند خواندگی با رعایت این قانون ودر صورت واجد شرایط بودن می توانند فرزندان متعددی را سرپرستی نمایند.

5-در فرزند خواندگی کودک از حیث احوال شخصیه و ارث و وصیت تابع عادات و قواعد مذهبی پدر و مادر خواهد بود

6-دعوی مطروحه دعوی غیر مالی است.

مواد قانونی

1-مواد 1 الی 17 از قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست مصوب 1353

2-قانون اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیر شیعه در محاکم مصوب 1312

حقوق شهروندی 

معاونت آموزش قوه قضاییه